Turkiyadagi yog'och ustunli masjidlar YUNESKO Jahon merosi ro'yxatida

Tarix davomida ko‘lab qadimiy sivilizasiyalarning vatani bo‘lgan Onado‘li o‘lkasi bugungi kunda tashrif buyuruvchilar uchun noyob taassurotlarni taqdim etadigan tarixiy va me’moriy kashfiyotlarga ega. Bu xazinalar orasiga YUNESKO Jahon merosi ro‘yxatiga o‘tgan yili yigirma birinchi ob’ekt bo‘lib qo‘shilgan Turkiyaning Onado‘li hududidagi O‘rta asr yog‘och gipostil masjidlari kiradi. Bu yerda turk-islom an’analariga oid me’moriy inshootlar, jumladan Onado‘lida 13 asr oxiri va 14 asr o‘rtalarida birinchisi turklar tomonidan qurilgan beshta masjid mavjud. Ushbu qiziqarli masjidlar o‘rta asrlarga mansub bo‘lib, yog‘och ichki ustunlar (gipostil turi) va davrning estetik tushunchasini aks ettiruvchi bezaklar kabi texnik xususiyatlarga ega.

Konya: Beyshehir Eshrefog‘lu masjidi

Ushbu manzil Konyadagi Beyshehir Eshrefog‘lu masjididan boshlanadi. 12-13 asrlarda Konya Saljuqiy turklarining poytaxti bo‘lgan va shaharda o‘sha davrga oid ko‘plab asarlar hozirgacha saqlanib qolgan. 1296-1299 yillar orasida qurilgan Beyshehir Eshrefog‘lu masjidi ham shular sirasidandir. Saljuqiylar davridagi tosh va yog‘och buyumlarning ulug‘vorligini ko‘rsatadigan Onado‘lining eng katta yog‘och masjidi tosh, g‘isht va rang-barang koshinlar kabi ko‘plab bezak san’atlarini o‘zida mujassam etgan yagona kamyob masjiddir.

Turkiyaning Jahon merosi ob’ektlaridan biri bo‘lgan va dunyodagi eng qadimgi neolit davri manzilgohlaridan hisoblangan Chatalho‘yukga tashrif buyuring. Yangi ochilgan Chatalho‘yuk axborot va ziyoratchilar markazi tashrif buyuruvchilarga ushbu mashhur joy tarixi bo‘ylab interaktiv sayohat qilish imkonini beradi.

Konyaning ziravorli qiyma bilan to‘ldirilgan mashhur go‘shtli nonlaridan tatib ko‘ring.

Afyonkarahisar: Ulu (Katta) masjidi

Keyingi manzil - Koniyaning qo‘shnisi Afyonkarahisar. Frigiyaliklardan Usmonlilar imperiyasigacha bo‘lgan sivilizasiyalarning vatani bo‘lgan bu tarixiy shahardagi eng katta masjidlardan biri Ulu (Katta) masjidi ham Saljuqiylar tomonidan qurilgan. Zamonamizda o‘zining asl qiyofasini saqlab qolgan holda qayta tiklangan ushbu bino saljuqiylar me’morchiligi va yog‘och ishlarining bebaho namunasidir. Inshoot "40 ustunli masjid" nomi bilan ham tanilgan, chunki unda besh qatorga o‘rnatilgan 40 ta yog‘och ustunlar mavjud.

Afyonda Frigiyaliklarning izlari bo‘lgan tosh parchalari va qadimiy xarobalar joylashgan Tog‘li Frigiya hududiga tashrif buyurishingiz mumkin. 2015 yilda hudud YUNESKOning Butunjahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan bo‘lib, uch ming yillik tarixni o‘rganish imkonini beradi.

Gastronomiya bo‘yicha YUNESKO Ijodiy shaharlar tarmog‘iga a’zo Afyonkarahisarda mahalliy taomlar orasida turk lokumu, sukuk va qaymoq mavjud.

Eskishehir: Sivrihisar Ulu (Katta) masjidi

Eskishehir tarixiy va zamonaviy jihatlari bilan unutilmas taassurot qoldiradigan shahardir. Eskishehirdagi Sivrihisar Ulu (Ulug‘) masjidi Onado‘lidagi eng katta yog‘och ustunli masjidlardan biridir. 2500 nafar namozxonni sig‘dira oladigan masjidda Sivrihisar gilam to‘qishning go‘zal namunalarini ko‘rish mumkin. Masjiddagi 67 ta ustunning ba’zilarida qalam bezaklari mavjud bo‘lsa, boshqalarida Sharqiy Rim davriga oid ustun boshlari mavjud. Masjid yong‘oq yog‘ochidan yasalgan minbari bilan ham mashhur bo‘lib, davrining eng go‘zal namunalaridan biri hisoblanadi.

Eskishehirning Xan tumanidagi Yazilikaya Gordionning teginishini oltinga aylantirgani aytilgan afsonaviy qirol Midas nomi bilan atalgan Midas yodgorligiga ega. Qadimgi g‘orlar va ibodatxonalar bilan o‘ralgan, taxminan uch ming yil avval toshga o‘yilgan 17 metr balandlikdagi ajoyib ibodatxonasi ko‘rishga arziydi.

Eskishehir tarixda Kichik Osiyoning bug‘doy ombori sifatida tanilgan bo‘lib, qiyma bilan tayyorlangan chibo‘reklari bilan ham mashhur.

Anqara: Ahi Sherafeddin (Arslanhane) masjidi

Eskishehirdan tezyurar poyezdda bor-yo‘g‘i 1,5 soatlik masofada joylashgan Anqaradagi Ahi Sherefeddin masjidi oddiy ko‘rinishiga qaramay me’moriy mo‘’jizadir. Saljuqiylar davrining ushbu noyob inshooti qabrning ichki devoridagi qadimiy marmar sher haykali uchun Arslanhane (Arslon uyi) nomi bilan ham tanilgan. Bir qavatli masjid 24 ta yog‘och ustunlar va marmar poytaklardan iborat bo‘lib, spolia va yog‘och uyg‘unligini namoyish etadi.

Gordionga, Qirol Midas shahriga va YUNESKOning Jahon merosi ro‘yxatidagi Turkiyaning 20madaniy merosiga tashrif buyurishingiz mumkin. Gordion va shahar atrofidagi hudud 4500 yillik deyarli uzluksiz aholi punktlariga egaligi bilan ajralib turadi. Anqaraning Go‘lboshi tumanidagi besh million yillik Tulumtosh g‘orini ziyorat qiling; so‘nggi million yil ichida o‘z rivojlanishini tezlashtirgan g‘or arxeologik ahamiyatga ega, chunki uning tepaliklarida o‘rta bronza, ellinistik, rim va Sharqiy rim davrlariga oid turar-joy qatlamlari mavjud.

Turkiya poytaxtida bo‘lganingizda Anqara simidi, do‘ner va Chubuk turshusudan (tuzlangan bodring) tatib ko‘ring.

Kastamonu: Kasaba qishlog‘i Mahmud Bey masjidi

Kastamonudagi Kasaba qishlog‘i Mahmut Bey masjidi, Onado‘li yog‘och masjidi yo‘lidagi oxirgi inshootdir. Jandaro‘g‘illari bekligi davrida qurilgan masjid metall mix ishlatmasdan bir-biriga yopishgan noyob tuzilishi tufayli "Mixsiz masjid" (Çivisiz Cami) sifatida ham tanilgan. Binoning eng diqqatga sazovor xususiyatlaridan biri - bu bebaho san’at asari bo‘lgan chiroyli toj darvozasi. Turkiyada bunday namunalar juda kam bo‘lgani uchun eshik Kastamonu etnografiya muzeyida saqlanadi. Masjidga tashrif buyurganingizdan so‘ng, eshikni ko‘rish va Kastamonu madaniyati haqida ko‘proq ma’lumot olish uchun muzeyga boring.

19 asr oxiri va 20 asrning birinchi yarmida qurilgan Kastamonu tarixiy qasrlari va shaharning arxeologik boyligini ochib beruvchi Arxeologiya muzeyiga tashrif buyurishingiz mumkin.

Shahardan chiqishdan oldin kunjutsiz qotgan simitdan maydalab tayyorlanadigan, suyak bulon va sarimsoq qatiq qo‘shib beriladigan simit tirididan albatta tatib ko‘ring.