Törkiyäneñ borıñğı fotoları - N'yu-Yorkta
176 yıl êlek töşerelgän räsemnärdä İstanbulnıñ täwge fotoların kürergä mömkin
Franśuz fotorässamı Jiro de Pranji töşergän häm “İstanbulnıñ täwge fotoları” bularaq bäyälänüçe 176 yıllıq räsemnär N’yu-Yorknıñ Metropoliten sänğat’ muzeyenda kürgäzmägä quyıldı.
Pranji fotosäyäxäte 1842nçe yılda başlanğan. Anıñ waqıtında Anadolu häm İstanbulğa berniçä tapqır bara. 1843nçe yılda şunda töşerelgän räsemnär belgeçlär häm tarixçılar tarafınnan “İstanbulnıñ bilgele bulğan täwge fotoları” bularaq qabul itelä.
N’yu-Yorktağı kürgäzmägä kilüçelär 19nçı ğasırğa tarixi yulçılıqqa çığa. Çara üze dä “Xatirä yulçılığı” dip atala. Anıñ “Anadolu” dip ataluçı bülemendäge İstanbul fotoları arasında Bäyazit manarasına menep töşerelgän häm şähärneñ ul çordağı panoramik manzarası kürengän räsem alğa planğa çığa.
Kürgäzmädä, şulay uq, ul çorda Ğosmanlı êçendä bulğan Qudüstäge Äl-Aksa mäçeten, Süriyä, Misır häm Fälästinne surätlägän bik küp fotoräsem kürergä mömkin.
Pranjinıñ tarixçı häm arxeolog talantları da bula. Fotorässamçılıqta isä ul yaña texnikanı açuçılarnıñ berse bularaq iskä alına.
Pranji 1842nçe yılda ällä niçä kilo awırlıqtağı apparatı belän yulğa çığa häm 3 yıl buyınça İtaliyä, Greśiyä, Törkiyä, Süriyä, Livan, Misır şikelle cirleklärdä meñnän artıq fotoräsem töşerä.
Sänğat’çeneñ bik küp yaña texnologiyäne sınap töşergän fotoları dön’yanıñ iñ êlekkege fotoarxivı bularaq bilgele.
