Қазақ тарихында дөңгелекті киіз үйдің орны

Дөңгелекті киіз үй көшпенділер өмірінде маңызды орын алған.

13 Ağustos 2021 23:45

Киіз үй - көшпелі халықтардың бірегей баспанасы, дәстүрлі символы. Оның қазақ қоғамы үшін ерекше орны бар.

XVIII ғасырда Ұлы қазақ даласында орталық күш болған жоқ. Сондықтан тайпалар арасында қызу күрес жүріп, әр тайпа күшті одақтас іздей бастады. Нәтижесінде бұрынғы көші-қон жолдары жойылып, қарапайым көшпелі өмір өзгерді. Көшпелі өмірдің өзгеруі киіз үйге әсер етті. Жеңіл және жылдам тігуге бейімделген киіз үй біртіндеп дөңгелек платформаның үстіне тігіле бастады. Дөңгелекті киіз үй жаудың кенеттен шабуылы жағдайында тез әрекет ету үшін қолданылды.

Дөңгелек киіз үйлер моңғолдарда да кездеседі. Мәселен, аты аңызға айналған Шыңғыс Хан да дөңгелекті платформада киіз үй салғаны туралы ақпарат бар.