Ежелгі түрік зияткерлік және стратегиялық "Мангала" ойыны кішкентайдан үлкенге дейін қызықтырады

Дәстүрлі түрік зияткерлік және стратегиялық "Мангала" ойыны ЮНЕСКО-ның адамзаттың материалдық емес мәдени мұрасының тізіміне енгізілген.

12 Mart 2021 17:42

Еуразия мемлекеттерінің ұлттық, дәстүрлі және ұлттық спорт түрлерін насихаттауды мақсат еткен Дүниежүзілік этноспорт конфедерациясы "Мангала" түрік ұлттық ойыны бойынша бірқатар курс өткізуде. Оған қызығушылық танытатын адамдар көп.

2020 жылдың 17 желтоқсанында "Мангала" ойыны ЮНЕСКО-ның материалдық емес мәдени мұралары тізіміне енгізілді.

"Мангала" ойының тарихы

Дәстүрлі ойындардың нұсқаушысы болып қызмет беретін Дүниежүзілік этноспорт конфедерациясының маманы Марьям Өздемирдің айтуынша, Түркияның Шанлыурфа қаласында ежелгі Гобеклитепенің қабырғаларында мангалаға ұқсас суреттер табылған. Сондықтан ойын кем дегенде 10 мың жыл бұрын пайда болғанын айту мүмкін.

 Ойын ережелері қиын емес және оларды үйрену өте оңай

Бұл ойында екі адам ойнайды. Мангала ойыны 48 таспен ойналады. Әр ойыншының тақтасында 6 шұңқыр болады және оның ішінде төрт тас болады.

Әр ойыншының өзіне тиесілі бір ғана дорбасы болады. Әр ойыншы партияны жеңу үшін көптеген тастарды алуы керек.

Ойыншының бүйіріндегі алты кішкентай тесік - ойыншының ойын алаңы, ал қарама-қарсы жағындағы алты тесік оның қарсыласына тиесілі болады.

Ойынның 4 ережесі бар

Шеруді бастаған ойыншы өзі қалаған үйдегі барлық тастарды (қорғаныс шұңқыры) алып, сол үйден бастап оң жағына бір тас қойып отырады.
Соңғы тас дорбаға сәйкес келсе, қайтадан ойнауға қақы пайда болады.
Толып жатқан тастар жаудың үйіне бірінен соң бірі орналастырылады. Егер жаудың үйіне түскен соңғы тастардың саны біркелкі болса, шеру жеңіспен аяқталады және ол осы үйдегі барлық тастарды дорбасына салады.
Егер соңғы тас жау жағында емес, бос үйге кірсе, сіз жау жағында үйді жеңесіз.
Ойыншылар өз жағында мүмкіндігінше көп тастар жинауға тырысады. Көп тастарды жинаған ойыншы жеңімпаз болып саналады.

"Мангала" ойыны логика мен дәл есептеулерді дамыту үшін өте пайдалы болып саналады, өйткені ойын барысында математикалық есеп жасау керек болады - қосу, азайту, көбейту және бөлу. Бұл ойын түркі хадықтардың мәдени мұрасын сақтай тұра, әр жастағы адамдар үшін өте пайдалы.

Anahtar Kelimeler: Мангала, ЮНЕСКО-ның адамзаттың материалдық емес мәдени мұрасы, стратегиялық "Мангала" ойыны,