Проф. Ата Нутку-Түркияның Республика тарихындағы алғашқы отандық кеменің сәулетшісі
Әскери және азаматтық өмірінде дәуірдің жетекшісі болған...
06 Şubat 2022 15:06
Жылдар бойынша "Түркия кеме жасай алмайды" делінді.
Алайда ол ешқашан сенімін жоғалтқан емес...
Нутку жаңа жетістіктерге жетіп, барлық қиындықтарды жеңуге тырысты...
1904 жылы 26 қазанда Превезеде дүниеге келген Нутку астауыш және орта мектепті Хайдарпаша мен Кадыкөй Сұлтанидегі Терраки мектебінде бітірді.
1917 жылы ол Хейбелиаданың Бахрие мектебінде оқи бастады. Лейтенант ретінде оқуын аяқтағаннан кейін ол мансаптық жолын Гөлжүк кеме жасау зауытында бастады. Инженерлік тағылымдамасын Голландияда суасты қайықтарының құрылысында өтті.
Кеме сатып алынады немесе салынады
Сол жылдары итальяндық әскерлер түрік флотымен бірлескен күш-жігерді бастады, нәтижесінде мұнай кемесі қажет болды. Сонымен қатар, кемелердің жанармай қажеттілігі күрделі жолдармен қамтамасыз етілді. Сондықтан кеме сатып алу немесе кеме салу қажеттілігі туындады. Нутку кемені Түркияда жасау керек деп есептеді.
Ол өзінің алғашқы кемесін теңізге шығарған кезде жалғыз болды
Кеменің жоспарларын Нутку мен Әмір Түрүт жасаған. Кеме құрылысы 1934 жылы 26 мамырда тиісті дайындықтан кейін басталды. Сол жылдары Нуткуның жоспарларына өте аз адам сенді.
Гөлжүк мұнай кемесі 1935 жылы 1 қарашада теңізге үлкен рәсімсіз шықты. Кішігерім рәсімге тек Нутку мен оған сенетін достары қатысты.
Осылайша Нуткуның бастамасымен Түркияның алғашқы кемесі салынды. Кеме 2 жылдан кейін қызмет көрсете бастады.
Жаңа жетістіктер
Нутку Гөлжүк мұнай кемесінің құрылысына қосқан үлесі үшін Бас штаб Маршалы Февзи Чакмактың мақтауына ие болды. Ұлттық қорғаныстың орынбасары тарапынан ақшалай сыйлықпен марапатталды.
1937 жылы "Атак майын" кемесі салынды. Кемені түсіру рәсіміне көптеген азаматтар қатысты.
Ата Нутку жаңа жетістіктерге жетіп, 2500 тонналық кеме, Толунай танкері, Картал автокеме, Карамюрсель автокемесін салды.
Болашақ инженерлерді оқытты
1943 жылы Ыстанбұл техникалық университетінде кеме жасау факультеті ашылды. Нутку елдің болашақ инженерлерін даярлау міндетін атқаруға кірісті.
Кейінгі жылдары оның басшылығымен Түркияда кеме жасау институты құрылды. Кейінірек институтта кеме модельдерінің эксперименттік зертханасы құрылды.
1990 жылы Ыстанбұл техникалық университетінің кеме модельдеу эксперименттік зертханасы Нуткуның есімімен аталды.
Нутку 1994 жылы 31 қаңтарда қайтыс болды. Нуткуның артында әрдайым оны құрметпен еске алған шәкірттері қалды.