"Türkiýe bilen Gazagystanyň arasynda ösen strategiki hyzmatdaşlyk barada bilelikdäki beýannama" çap edildi
Türkiýe Respublikasynyñ prezidenti Rejep Taýyp Erdogan we Gazagystan Respublikasynyñ prezidenti Kasym Žomart Tokaýewiñ bilelikde gol çeken beýannamada, Türkiýe we Gazagystan arasyndaky gatnaşyklaryñ ösen strategiki hyzmatdaşlyk derejesine çykartmak kararyna gelinendigi mälim edildi.
11 Mayıs 2022 12:05
Türkiýe Respublikasynyñ prezidenti Rejep Taýyp Erdogan we Gazagystan Respublikasynyñ prezidenti Kasym Žomart Tokaýewiñ ýolbaşçylygynda geçirilen toparara gepleşiklerden soñ "Türkiýe bilen Gazagystanyň arasynda ösen strategiki hyzmatdaşlyk barada bilelikdäki beýannama" gol çekildi.
Beýannama, iki ýurduñ arasynda syýasy, harby, howpsuzlyk, ykdysadyýet, söwda, maýagoýum, senagat, magdançylyk, syýahatçylyk, energiýa, daşky gurşaw, transport we üstaşyr transport, awiasiýa, maşgala we jemgyýetçilik hyzmatlary, iş durmuşy we iş üpjünçiligi, oba hojalygy we tokaý hojalygy, tebigy apatlar we adatdan daşary ýagdaýlar, medeniýet, bilim, ylym we tehnologiýa, innowasiýa, metbugat we aragatnaşyk, saglygy goraýyş, ýaşlyk, sport we arhiw pudaklarynda umumy bähbitlere esaslanýan hyzmatdaşlygy ösdürmek babatynda uly gadam atylandygy bellendi.
Toparara geçirilen gepleşiklerde, Türkiýe-Gazagystan gatnaşyklaryñ häzirki ýagdaýy we gatnaşyklaryñ hemme pudakda hasam ösdürülmegi üçin atyljak gadamlar hemmetaraplaýyn ara alyndy.
Türkiýe we Gazagystanyň garaşsyzlygy, özygtyýarlylygy, territorial bitewiligi, syýasy durnuklylygy we gülläp ösmegi üçin güýçli goldaw we raýdaşlyk ýene bir gezek bellendi.
Türkiýe, prezident Kasym Žomart Tokaýewiň ýolbaşçylygynda ýurtda durmuşa geçirilýän giňişleýin özgertmeleri goldaýandygyny ýene-de bir gezek gaýtalady.
“ ikıtaraplaýyn hyzmatdaşlyk mehanizmleriñ sany köpeldilmeli”
Şu nukdaýnazardan, prezident Erdogan we Tokaýew, Türkiýe bilen Gazagystanyň arasyndaky Dostluk we Hyzmatdaşlyk Ylalaşygynyň, Strategiki Hyzmatdaşlyk Ylalaşygynyň we Ýokary derejeli Strategiki Hyzmatdaşlyk Geňeşiniň mejlisleriniň netijesinde kabul edilen bilelikdäki beýannamalaryň we beýleki şertnamalardaky düzgünleriň we beýleki şertnamalaryň düzgünleri umumy taryhy köklere, dil we medeniýete esaslanýan şertnamalar, dostluk we doganlyk. ýakyn syýasy gepleşiklerden we köp ugurly hyzmatdaşlykdan kanagatlanýandyklaryny mälim etdiler.
Daşary syýasat, goranmak we howpsuzlyk, ykdysadyýet, söwda, maýagoýum, senagat, magdançylyk, ylym we tehnologiýa, transport, maglumat we aragatnaşyk tehnologiýalary we kiberhowpsuzlyk, energiýa, daşky gurşaw we şäherleşme, saglyk, maşgala we jemgyýetçilik hyzmatlary, azyk, oba hojalygy we maldarçylyk, tebigy apatlar we adatdan daşary ýagdaýlar, bilim, habar beriş serişdeleri we aragatnaşyk, medeniýet, syýahatçylyk, sport we arhiw ugurlaryndaky hyzmatdaşlygy we utgaşdyrmagy çuňlaşdyrmak we bu ugurda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mehanizmlerini ýokarlandyrmak barada ylalaşyk gazanyldy.
Energiýa we magdançylyk pudagyndaky gatnaşyklaryñ ösdürülmegi maksady bilen ikitaraplaýyn we sebitleýin hyzmatdaşlygyñ höweslendirilmegine karar berildi.
"Ikitaraplaýyn we tranzit transportyny ösdürmek üçin hyzmatdaşlyk"
Sebitleýin energiýa howpsuzlygyny ösdürmek üçin iki ýurtduñ arasynda hyzmatdaşlyk mümkinçilikleriñ ösdürülmegi, esasanam alternatiw energiýa çeşmeleri, gibrid tehnologiýalar we energiýa saklaýyş ugurlarynda hyzmatdaşlyk etmek we maslahatlaşmak karary kabul edildi.
Türküstanda "TURANSEZ" ýörite ykdysady zolagyny ösdürmek kararyna gelindi.
Iki ýurtda ylmy gözleg başlangyçlaryny goldamak, döwlet gullugynda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek, döwlet işgärleriniň hünärlerini ýokarlandyrmak, ylmy işler üçin tejribe toplamak we özara gatnaşmak arkaly ylym we tehnologiýa hyzmatdaşlygyny ösdürmek üçin hünärmenleriñ gatnaşmagynda ýygnaklar, seminarlar we tegelek stollar gurnamak kararyna gelindi.
Türkiýe bilen Gazagystanyň arasynda ikitaraplaýyn we üstaşyr transporty ösdürmek üçin hyzmatdaşlyk etmek barada ylalaşyga gelindi.
Bakuw-Tbilisi-Kars demirýol liniýasynyň we Gündogar-Günbatar Merkezi koridoryň üsti bilen ýük daşamagyň artmagyndan hoşallyk bildirildi we ulag we logistika pudagynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça ylalaşyk gazanylandygy mälim edildi.
Gurluşyk we potratçylyk ugury boýunça hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin zerur çäreleri görmek kararyna gelindi.
Medeniýet we syýahatçylyk ugurlaryndaky hyzmatdaşlygy hasam ösdürmek üçin netijeli hyzmatdaşlygyň mehanizmlerini ulanmak we tejribe alyş-çalşygyny güýçlendirmek üçin Kovid-19 sanjym şahadatnamalary ýaly howpsuz syýahaty ýeňilleşdirmek üçin zerur çäreleri görmegiň möhümdigi nygtaldy.
"Türk-Gazak Oba hojalygy boýunça iş toparynyň mejlisini guramak karary kabul edildi”
Sanlaýyn pudakda başlangyçlary goldamak üçin tejribe alyş-çalşygy we tehnologiýa seýilgählerinde hyzmatdaşlygy güýçlendirmek barada ylalaşyga gelindi.
Daşky gurşaw we şäherleşme pudagynda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň ähmiýeti nygtalyp bu ugurda tehniki bilimleri we tejribe alyş-çalşygy höweslendirmek bilen hyzmatdaşlygy güýçlendirmek barada ylalaşyk gazanyldy.
Azyk, oba hojalygy we maldarçylyk boýunça tehniki hyzmatdaşlygyň ösdürilmelidigi we bu ugurda bar bolan mehanizmleriň netijeli ulanylmalydygy bellenip bu ugurda 2023-nji ýylda Türkiýede Gazagystanyň işewür adamlarynyň gatnaşmagynda oba hojalygy boýunça türk-gazak işewürlik forumy we Türk-Gazak oba hojalygy iş toparynyň mejlisini guramak kararyna gelindi.
Uly tokaý ýangynlaryna garşy göreşde hyzmatdaşlygy we raýdaşlygy ösdürmegiň ähmiýeti nygtaldy.
Ýokary okuw jaýlarynyň arasynda gönüden-göni gatnaşyklary ýola goýmak, tejribe alyşmak, mugallymlaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak, ylmy seminarlar we konferensiýalar guramak, bilim pudagynda bilelikdäki hyzmatdaşlyk maksatnamalaryny goldamak, medeni we ynsanperwer gatnaşyklaryny pugtalandyrmak, medeniýet we sungat pudaklarynda bilelikde çäreler gurnamak, umumy çeper filmleriñ iki ýurduñ çeper film pudagynda görkezilmegine ähmiýet berildi.
"Dezinformasiýa garşy göreşde maglumat alyş-çalşygy etmek"
Dezinformasiýa garşy göreş çäginde iki ýurduñ döwlet guramalary arasynda tejribe we maglumat alyş-çalşygy etmek, habar beriş serişdeleriniň agzalary we döwlet edaralarynyň wekilleri üçin bilelikdäki okuw meýilnamalaryny geçirmek, maglumat howpsuzlygyny üpjün etmek we gibridlere garşy göreşde pikir we maglumat alyşmak barada ylalaşyldy.
Saglygy goraýyş pudagynda iki ýurduň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyñ ösdürülmegi we bu çäkde ýokanç kesellere garşy göreşmek ýaly uğurlar boýunça tejribe alyşmagy güýçlendirmek we ýer titremeler, suw joşmalary we ýangynlar ýaly tebigy apatlara garşy bilelikde hereket etmek karary kabul edildi.
Iki ýurduň ýaragly güýçleri bilen hukuk goraýjy güýçleriň arasynda özara tejribe alyşmak, tälim bermek, utgaşdyrmak we bilelikdäki türgenleşikler ýaly çäreleri artdyrmak kararyna gelindi.
Halkara we sebitiñ durnuklulygy, parahatçylygy we gülläp ösmegi üçin halkara guramalarda we köptaraplaýyn platformalarda, esasanam Türki döwletleriniň guramasynda koordinasiýa üpjün etmek, Türki döwletleriniň guramasynyň 2040-njy ýyldaky maksatnamasynyñ durmuşa geçirilmegi üçin iş alyp barmak karary kabul edildi.
Owganystanda dowamly parahatçylygyñ, durnuklylygyñ we ýurduñ gülläp ösmegi üpjün Owgan halkynyň syýasy we etniki taýdan köpdürlüligini öz içine alýan dolandyryş hökümetiñ döretmegiň möhümdigine ünsi çekilip, Owgan halkyna hemmetaraplaýyn kömegi dowam etdirmek barada karara gelindi.