Bulgaristan'da çok partili hükümet kurma girişimleri umut vermiyor

Bulgaristan’da 2 Ekim'de yapılan erken genel seçiminin ardından 19 Ekim’de ilk oturumunu yapacak 240 üyeli 48. parlamentoda çok partili hükümet kurma girişimleri umut vermiyor.

19 Ekim 2022 12:09

Seçimde yüzde 4 barajını aşıp, burada temsili bulan 7 parti arasındaki anlaşmazlıklar ise ülkede son 1,5 yılda yapılan 4 genel seçimin ardından yeni meclisin de uzun ömürlü olmayacağını gösteriyor.

Meclisteki güçlerin dağılımına bakıldığında, çok partili hükümetin kurulmasına ilişkin girişimlerin başarısı konusunda şimdilik umut beklenmiyor.

Parlamentodaki partilerin liderleri, şimdiden olası bir koalisyon hükümetine katılmak üzere sayısız koşul getirirken, hükümet kurma konusunda gerekli olacak salt çoğunluğunun sağlanması konusunda ilk sınavını parlamento başkanı seçiminde verecek.

Mecliste ileride oluşturulacak kabineyi destekleyecek koalisyon, en az 121 milletvekilinin oyunu almak zorunda olacak.

Borisov, kabine kurma görevini almak üzere hazırlanıyor

“Deneme sınavı” olarak görülen bu oylama öncesi eski başbakanlardan Boyko Borisov’un lideri olduğu Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar (GERB) partisi, parlamentoda 67 kişilik en büyük gruba sahip olduğu için Cumhurbaşkanı Rumen Radev’den kabine kurma görevini almak üzere hazırlanıyor.

Seçilmiş olmasına rağmen "yeniden milletvekili veya başbakan olmak istemediğini" beyan eden Borisov, diğer siyasi partilere "Liderler, geri adım atsın, ülkenin siyasi öncelikleri görüşülsün." çağrısında bulundu.

Borisov, Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın tüm gündemi değiştirdiğini, ülkenin ulusal çıkarlarının ön plana alınması gerektiğini belirterek, "Ana öncelik Putin’e karşı olmak." dedi. Bu yaklaşımla Borisov, eski Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev ve eski Dışişleri Bakanı Solomon Pasi’yi ulusal çıkarları esas alarak parlamentoda diğer siyasi güçlerle müzakerelerde bulunmakla görevlendirdi.

Borisov’un bu girişimi, diğer partilerin farklı tepkilerine neden oldu. Daha müzakereler başlamadan önce parlamentoda sadece 12 kişilik en küçük grubu olan Rusya yanlısı eski savunma bakanı Stefan Yanev’in Bulgar Yükselişi (BV) partisi, bu teklife "evet" dedi.

Eski Başbakan Kiril Petkov’un eş başkanlığını yaptığı, parlamentodaki ikinci büyük parti olan Değişime Devam (PP) ve kent soylu sağcı güçlerin desteklediği Demokratik Bulgaristan (DB) partisi, Borisov’un lider olduğu sürece GERB ile hiçbir temasa girmeyeceklerini beyan etti.

GERB partisinin ortaklığına sıcak bakmadığı, üyelerinin çoğunluğunu Türk ve Müslümanların oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) partisi, seçim sonrası koalisyon müzakerelerine katılmaya hazır olduğunu belirtti ancak Plevneliev ve Pasi ile bir araya gelip gelmeyeceğini açıklamadı.

Eski komünist partinin siyasi yolunu sürdüren Rusya yanlısı Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) de PP ve DB gibi, GERB hükümetine destek vermeyeceğini açık olarak beyan etti.

GERB partisi, savaşta Rusya’ya destek çıkan, Avrupa Birliği ve NATO’ya karşı gelen popülist Yeniden Doğuş partisi ile müzakerelerde bulunmayacağını açıkladı.

"Umutla diğer partilerin yanıtını bekliyoruz"

Rosen Plevneliev ve Solomon Pasi, ülkenin ana öncelikleri etrafında müzakerelerde bulunmak üzere parlamentodaki temsil edilen diğer partilere yönelik davette bulunurken, “Bu müzakerelerde önceden başarılı olmaktan umudundan çekinerek ve ikimizin kişisel rolümüzü abartmadan, umutla diğer partilerin yanıtını bekliyoruz.” dedi.

Toplam 67 kişilik grubu olan GERB partisinin 36 kişilik HÖH ve 12 kişilik BV’den destek alması durumda toplam oy potansiyeli 115 olacak. Ancak bu sayı kurabilecekleri olası koalisyon hükümetinin güven oylamasında, salt çoğunluk almak üzere yeterli olmayabilir.

"Gizli koz" Yeniden Doğuş partisi

Savaşta Rusya’nın saldırısına sonsuz destek veren Yeniden Doğuş partisi ile ülkenin ulusal çıkarları ve koalisyon hükümeti için müzakerelerde bulunmayacağını beyan eden eski Başbakan Borisov, yine de açık bir kapı bıraktı.

Borisov, son 3 genel seçimde gittikçe tabanını genişleten ve yeni parlamentoda 27 milletvekili bulunduracak Yeniden Doğuş ile ilgili “Ciddi oldukları için onlarla iş birliği yapılabilir.” ifadesini kullandı.

Anayasaya göre, kabine taslağı, parlamento oturumuna katılan milletvekillerin salt çoğunluğu ile de güvenoyu alabilir. Bu durumda Borisov’un “ciddi gördüğü” Yeniden Doğuş’u “gizli koz” olarak kullanarak, bu partinin milletvekillerinin oturumu boykot etmesini sağlaması durumunda, GERB’in kuracağı hükümetin 115 milletvekilinin oy birliğiyle güvenoyu alması mümkün olabilir.

2023 yılının ilk yarısında 5. kez sandık başına gidilebilir

Bulgaristan parlamentosundaki siyasi güçlerin dağılımına bakıldığında, çok partili bir koalisyon hükümetinin kurulması oldukça zorlu bir süreç olacak.

Yeni bir erken genel seçime gidilmeden önce anayasanın bu konuda öngördüğü 3 aşamalı rutin uygulama, ülkede "siyasi rulet" olarak adlandırılıyor.

GERB partisinin hükümet kuramaması durumunda, Cumhurbaşkanı Radev, bu görevi PP’ye devredecek.

Değişime Devam partisinin de girişimlerinde başarısız olması halinde Cumhurbaşkanı, Mecliste temsil edilen diğer partilerden birine son bir şans verecek.

48. Parlamento’da kabine kurulamaması durumunda vatandaşlar, 2023 yılının ilk yarısında, 2 yılda 5. kez sandık başına gidebilir. Yeni bir erken genel seçimin yapılması durumunda ise katılım oranının son derece düşük olması bekleniyor.