Evrensel  bir deha: el-Biruni

Yaşadığı çağa ismini veren bilgin.

18 Mayıs 2022 16:12

Türk coğrafyasında yasamış̧ kültür, sanat ve bilim alanında öne çıkmış̧ büyük şahsiyet Ebu Reyhan  Muhammed bin Ahmed El-Biruni, 973 yılında Özbekistan’ın Harezm bölgesinde doğdu.

Harezmşahlar sülalesinin himayesinde saray terbiyesiyle yetişti.

el-Biruni, 17 yaşında bilimsel çalışmalarına başladı.

İbn-i Sina ile mektup yoluyla bilimsel tartışmalar yaptı.

el-Biruni’nin ilgi alanı astronomiden coğrafyaya, jeolojiden fiziğe, botanikten tarihe, edebiyattan dinler tarihine hayatın bütün alanlarını kuşatıyordu.

Bugün el-Biruni’nin eserlerinin çoğu kayıp ama bize kalanlar bile onun başardıklarını yeterince açıklıyor.

Sekizi maden olmak üzere 23 katı maddenin özgül ağırlıklarını kendi geliştirdiği bir aletle tespit etti.

Biruni’nin şifalı bitkiler üzerine yazdığı eseri ona “Orta çağ eczacılığının babası”  unvanını kazandırdı. 

Dünya'nın çapını bugünkü değere çok yakın olarak keşfeden el-Biruni, yerkürenin şeklini tespit ve yeryüzü ölçümleriyle ilgilenen jeodezi biliminin kurucusu oldu.

Güneş'in yüksekliği ve şehrin boylamını hesaplayarak, güneşin hareketlerinden mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi.

el-Biruni, kendisinden çok sonra gelen fizikçi Isaak Newton, Evangelista Torricelli, bilim insanı  Nicolaus  Copemicus  ve matematikçi Galileo Galilei gibi filozoflara ilham kaynağı oldu.