Buyuk adib - Chingiz Toʻraqulovich Aytmatov

Chingiz Aytmatov turk dunyosining eng atoqli adiblaridan biridir

28 Mart 2021 13:57

Chingiz Toʻraqulovich Aytmatov 1928- yil 12- dekabrda Qirg‘izistonning Talas vodiysidagi Shakar ovulida tug‘ilgan.

Uning otasi Torekul Aytmatov dehqonlik qilgan, keyinroq esa sovet hamda partiya ishchisi, Qirg‘iz SSSR Davlat arbobi bo’lishga erishgan, ammo 1937 yil hibsga olinib, 1938 yilda qatog’on qilingan.

Onasi esa Nagima Hamziyeva Abduvaliyeva – u ham faol jamoat arbobi bo‘lgan.

Chingiz Aytmatov  sakkizinchi sinfni bitirib, zootexnikumga kiradi va bu yerni  namunali talabalardan biri sifatida  bitiradi.

14 yoshida rus tilidan dars bergan

U 14 yoshida ishlay boshladi, 1942 yilda Ikkinchi Jahon urushi natijasida Chingiz Aytmatov maktabni vaqtincha tark etishga majbur bo'ldi. O'sha paytda Aytmatov 14 yoshda edi. Shaker aholisi uni savodli bo'lgani uchun qishloq xokimiyatining kotibi etib sayladilar.

Keyinchalik u urush paytida tuman soliq yig'uvchisi bo'lib ishlagan. U qishloq aholisidan soliq yig'adi. Biroq, urush paytida soliqlarni yig'ish oson bo'lmagan. Bir yil o'tgach, 1944 yil avgustda u o'z xohishi bilan iste'foga chiqdi va traktor brigadasining buxgalteriga aylandi. 1946 yilda sakkizinchi sinfni tugatgach, Jambldagi veterinariya kollejiga o'qishga kirdi.

1948 yilda uni imtiyozli diplom bilan tugatgach, Qirg'iziston qishloq xo'jaligi institutiga o'qishga kirdi va 1953 yilda imtiyozli diplom bilan tugatdi.

1959-1965 yillar u rus jurnallaridan birida bosh muharrir edi. Shuningdek, u "Pravda" da muxbir bo'lib ishlagan.

1988-1990 yillar u Moskvada nashr etilgan "Chet el adabiyoti" jurnalining bosh muharriri sifatida faoliyat ko’rsatgan.

1964-1986 yillar U Qirg'iziston kinematografchilar uyushmasining birinchi kotibi bo'lgan.

Asarlari

“Sarvqomat dilbarim”, “Yuzma-yuz”,  “Somon yoʻli” (1963), “Momo yer”, “Alvido, Gulsari” (1966),  “Oq kema” “Sohil yoqalab chopayotgan olapar”, (1977)  “Hoshim”, “Gazetachi Dzyuydo”,  “Oq yomgʻir” “Sepoyachi”, “Qiyomat”  (1986),  “Birinchi muallim” (1962),  “Asrga tatigulik kun”, “Kasandra tamgʻasi” (1990),  “Erta qaytgan turnalar” va boshqalardir.