Kunimizgacha saqlanib qolgan qadim o'yinlar
Zamonaviy dunyoda, o'yin haqida gap ketganda, ko'pchilikning aqliga kompyuterlar yoki smartfonlarda o'ynaladigan o'yinlar keladi. Ammo ko'p asrlik tarixga ega bo'lgan va biz uchun foydali o'yinlar ham talaygina. Ulardan ba'zilari esa quyidagilar:
10 Nisan 2022 18:14
Texnologiyaning rivojlanishi va tarqalishi bilan o'yinlarning mazmuni o'zgardi. O'yin haqida gap ketganda, ko'pchilikning aqliga birinchi navbatda elektron o'yinlar keladi.
O'yinning kelib chiqishi tananing tug'ma biologik ehtiyojlari, yani harakat qilish jarayoni bilan bog'liq.
O'yin - bu inson va hayvonlar faoliyatining bir turi.
O'yin - tarixiy taraqqiyotda vujudga keladigan faoliyat turi, jismoniy, aqliy va axloqiy tarbiya vositalaridan biri bo'lib, moddiy va ijtimoiy voqelikni o'rganishga qaratilgan.
O'yin madaniyat va etnografiya tarixi, pedagogika, psixologiya va boshqa turli fanlarning o‘rganish predmeti hisoblanadi.
Tarixiy o'yinlardan biri "mangala"
Tarixdagi eng qadimgi o'yinlardan biri bu mangaladir.
Bu turk xalqining intellektual va strategik o‘yini. Mangala tarixi 16-asrga borib taqaladi.
Mangala o'yinlari assotsiatsiyasi prezidenti Serkan Aziz Jeyhan va uning ukasi o'yinni qayta jonlantirishga urinmoqda.
O'yin qoidalari
Ushbu o'yindagi o'yinchilar ikki kishidan iborat.
Mangala o'yini 48 ta tosh bilan o'ynaladi.
O'yinda g'alaba qozonish uchun o'yinchi ko'proq tosh yutishi kerak.
O'yinning to'rtta qoidasi mavjud:
Yurishni boshlagan o'yinchi o'zi xohlagan uydagi barcha toshlarni (himoyalangan chuqur) oladi va bitta toshni uydan o'ngga siljitadi.
Agar oxirgi tosh xazinaga to'g'ri kelsa, siz yana o'ynash huquqiga egasiz.
Ortiqcha toshlar birin-ketin raqibning uyiga joylashtiriladi. Agar raqibning uyidagi oxirgi toshning soni juft bo'lsa, yurish g'alaba bilan tugaydi va u uydagi barcha toshlarni o'z xazinasiga qo'yadi.
Agar oxirgi tosh raqib tomonida emas, balki uning tomonidagi bo'sh uyga tegsa, raqib tomonidagi uy g'alaba qozonadi.
O'yinchilar o'z tomoni (xazina) uchun imkon qadar ko'proq tosh to'plashga harakat qilishadi. Eng ko'p tosh to'plagan o'yinchi g'olib deb hisoblanadi.
Mangala mantiqni rivojlantirishga va to'g'ri hisoblashga yordam beradi, chunki o'yinni o'ynashda matematik tarzda qo'shish, ayirish, ko'paytirish va bo'lish kerak. Shuning uchun bu o'yin yoshlar uchun juda foydali.
Tarixdagi eng qadimgi o'yin: "Go"
Go - shaxmatga o'xshash stol o'yini, lekin juda ko'p imkoniyatlarga ega, strategik o'yin. U 19x19 o'lchamdagi tomga ega taxtada o'ynaladi.
Go o'yini ming yillar avval Xitoyda paydo bo'lib, Yaponiya va Koreyaga tarqaldi. Bu mamlakatlarda butun faoliyati va hayotini go o‘yiniga bag‘ishlagan fuqarolar bor.
Koreya va Yaponiyada kechayu kunduz o‘yinni translyatsiya qiluvchi telestansiyalar mavjud. Koreyaning Seul shahrida 4 yillik “go” fakulteti mavjud.