Buyuk qozoq shoiri Abay Kunanboyev

Abay Kunanboyev "Zamonaviy qozoq adabiyotining asoschisi" deb e'tirof etiladi

28 Ağustos 2021 11:58

Haqiqiy ismi Ibrohim bo'lgan shoirni buvisi "Abay" deb atagan va keyinchalik u shu nom bilan tanilgan.

Boshlang‘ich ta’limni mahalliy imomdan olgan, keyin madrasada o‘qishni davom ettirgan Kunanboyev  rus maktabida ta'lim olgan.

Arab, fors, rus va chag'atoy tillarini bilgan qozoq shoirning  170 ga yaqin she'r, 56 ta tarjima va 45 ta pand nasihat mazmunidagi asarlari mavjud yozgan.

"Zamonaviy qozoq adabiyotining asoschisi" sifatida tanilgan Kunanboyev yolg'on, g'iybat, mag'rurlik, dangasalik va isrofgarchilikni insoniyatning beshta dushmani deb ta'riflagan, harakat, mehnat, tafakkur, minnatdorchilik va rahm -shafqatni beshta fazilat deb ta'riflagan.

U qozoq xalqini o'qishga va o'rganishga undadi

Sharq klassikasini va G'arb manbalarini yaxshi bilgan Kunanboyev qozoqlarni o'z asarlarida o'qishga, izlanishga va fikrlashga undagan.

Tasavvufni yaxshi bilgan usta shoir o'z asarlarida "Inson-i Komil" g'oyasini qo'llagan va Axmad Yassaviy an'anasi asosidagi qozoq so'fiy adabiyotiga asos solgan.

Kunanboyev qozoq milliy adabiyotining zabardast vakillaridan  biri sifatida qabul qilinganidan so'ng, Qozog'istonda abayshunoslik nomi bilan ko'plab tadqiqotlar olib borildi.

Tarixiy faktlarni va jamiyatning  bu faktlarga munosabatini adabiy asarlarida yoritgan  Kunanboyev 1904 yilda vafot etdi.

Yangi qozoq adabiyotiga asos soldi

Abay Kunanboyev Sharq va G'arbning madaniy qadriyatlarini sintez qilib, zamonaviy qozoq adabiyotining asosini yaratgan.

A. Kunanboyev o'z asarlarida qozoq xalqining  ijtimoiy va axloq muammolariga e'tibor qaratdi, xalqni fuqarolik rivojlanishining to'g'ri yo'lini tanlashga undadi.